سرویس اقتصاد مشرق - مفهوم برداشت صیانتی از منابع نفتی یعنی در برداشت نفت باید از یک طرف تداوم رشد و تولید در سال‌های آینده تامین شود و از طرفی دیگر پایداری فشار مخزن هم تامین شود. موضوعی که جز با تزریق به موقع و حجم کافی گاز و گاهی آب به مخازن نفت امکان‌پذیر نیست.

محمود بیات از مدیران پژوهشگاه صنعت نفت در این زمینه می گوید:

«باید برای برداشت صیانتی از چاه‌های نفت تلاش شود که فشار چاه‌ نفت با تزریق مناسب آب یا گاز یا حتی برداشت مناسب و به اندازة نفت از چاه تنظیم شود که ما بتوانیم حداکثر راندمان بازیابی چاه را داشته باشیم. الان در کشور ما راندمان‌های بازیابی از ۱۴ درصد تا بعضا ۳۰ درصد است ولی رنجش روی حول و حوش ۲۰ تا ۲۵ درصد است. در کشورهای پیشرفته به خاطر همین برداشت‌های صیانتی این عدد تا ۷۰، ۸۰ درصد هم می‌رسد.»

برداشت صیانتی یعنی برداشت آینده‌نگرانه نفت از منابع نفتی. اما طبق اعداد و ارقام رسمی میزان گاز تزریقی به میادین نفتی کشور برای جلوگیری از، از بین رفتن منابع نفتی، کافی نیست. البته از ابتدای امسال تا پایان مهر تزریق گاز به میادین نفتی با افزایش بیست و هشت درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته روبرو بود اما این کافی نیست و به نظر می‌رسد این موضوعی است که باید در سیاست‌های گازی شرکت نفت باشد که نیست. طبق گزارشی که مرکز پژوهش‌های مجلس داده است، تزریق گاز به میادین نفتی برای جلوگیری از سوخت شدن این ثروت ملی کافی نیست و به گفته امیرحسین تبیانیان پژوهشگر مرکز پژوهش‌های مجلس در آیندة نزدیک موجب سوخت شدن ۱۱۵ تا ۱۳۵ میلیون دلار ثروت ملی خواهد شد.

«ما در حال حاضر تزریق‌مان حدود هفتاد میلیون مترمکعب در میادین تحت تزریق در مراکز نفت‌خیز جنوب است که این میزان طبق برآورد مهندسی و مطالعاتی که صورت گرفته است، باید حدود صد و هفتاد میلیون متر مکعب در روز در سال ۱۳۹۵ باشد و این میزان تا سال ۱۳۹۹ باید تا صدو نود میلیون متر مکعب افزایش پیدا کند. همان طوری که گفتم نه تنها این صد و هفتاد میلیون متر مکعب تزریق صورت نمی‌گیرد و میزان تزریق فعلی، حدود هفتاد میلیون متر مکعب است. نتیجه این موضوع این است که اگر ما تزریق‌مان را طبق برآورد مهندسی و مطالعات‌مان انجام دهیم ۳/۱۶ میلیارد بشکه نفت جدید در اختیار ما قرار می‌گیرد که با احتساب نفت هر بشکه پنجاه دلار مساوی با ۸۱۵ میلیارد دلار است. در حالی که این موضوع اتفاق نمی‌افتد. حالا اگر این کار را انجام ندهیم، یعنی چیزی که الان دارد اتفاق می‌افتد، دو و نیم بشکه را برای تولید از دست می‌دهیم که با احتساب همان هر بشکه پنجاه دلار مساوی است با ۱۲۵ میلیون دلار است. شما کشورهای همسایه را بررسی کنید، می‌بینید که بعضی از کشورها مثل آذربایجان در بعضی از مقاطع گاز واردات کردند برای تزریق. یعنی این موضوع در این حد اثرگذار است.»

آقای تبیانیان از راهکار گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس هم می‌گوید:

«راهکاری که وجود دارد این است که یا باید این منابع گاز را تامین کنیم و تزریق کنیم یا اینکه متناسب با این کمبود تزریق، کمبود تولید هم داشته باشیم. یعنی ما باید ۲۵۰ هزار بشکه در روز تولیدمان را کمتر کنیم.»

اسدالله قرخانی سخنگوی کمیسیون انرژی با اشاره به اینکه این مشکل به عدم اجرای تعهدات برنامة پنجم برمی‌گردد، می‌گوید کمیسیون انرژی در پی اجرای تعهدات و برای برداشت صیانتی از منابع نفتی است.

«موضوع این است که متاسفانه آنچه را که در برنامه قبل بود و انجام نشده است و از این به قِبَل، ما الان بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیارد خسارت داریم. اما الحمدالله همگی آگاه شدند و همین الان ما جلسه‌ای را که در کمیسیون انرژی داشتیم دعوت کرده بودیم از مدیرعامل و معاونین شرکت فلات قاره، یک بخشی از سوال ما پیرامون همین موضوع بود.»

از طرف دیگر آقای تبیانیان می‌گوید در برنامه ششم هم آن طور که باید و شاید برای تزریق گاز به میادین نفتی سهم مورد نیاز اندیشیده نشده است و این موضوع باید به مطالبه ملی تبدیل شود.

«به شدت دولت‌ها تمایل دارند، گازی که تولید می‌کنیم را (علاوه بر اینکه آن نیاز داخل را باید تامین کنند که نیاز بالایی هم است) که این گاز را صادر کنند. چون صادرات گاز مساوی است با یک درآمدزایی سریع و کوتاه مدت و نقد. تزریق گاز یک موضوع حاکمیتی است. از آنجایی که منابع نفتی انفال است و تعلق به کل کشور دارد، ما برای اینکه تولید صیانتی محقق شود و بتوانیم این نفت را برای نسل‌های آینده هم داشته باشیم، الان در کنار تولید نفتی که داریم باید تزریق گاز هم داشته باشیم. ولی این موضوع دیده نمی‌شود. نشانة بارزش هم برنامه ششم توسعه است که شما در برنامه ششم توسعه وقتی نگاه می‌کنید، می‌بینیم که برنامه‌ریزی که برای صادرات گاز در نظر گرفته شده است، بیشتر از میزان گازی است که برای تزریق در نظر گرفته شده است. تزریق گاز حتی در اولویت‌های برنامه‌های وزارت نفت امسال اعلام نشد.»

اقتصاد مقاومتی می‌گوید باید از ثروت ملی حفاظت و صیانت شود. میادین نفتی هم یکی از مهم‌ترین ثروت‌های ملی‌اند که اگر از آنها درست حفاظت نکنیم، آن هم به بهانه درآمدزایی‌های کوتاه مدت و سریع آن وقت باید در برابر فرزندان‌مان پاسخگو باشیم.